Grób dla mamy
2021, druk pigmentowy na papierze muzealnym, 80 x 120 cm
2021, druk pigmentowy na papierze muzealnym, 80 x 120 cm
Próbując uporać się z doświadczeniem osobistej straty, Irmina Rusicka podjęła się stworzenia projektu grobu dla niedawno zmarłej matki. Stan żałoby staje się przyczynkiem do poszukiwania odpowiedniej formy upamiętnienia – możliwie dalekiej od współczesnej kamieniarskiej konfekcji. Projekt ten można nazwać antypomnikiem, bowiem propozycja artystki odwraca typowy porządek tego, co rozumiemy jako pomnik nagrobny – zamiast rozbudowanej formy naziemnej pojawia się prosta, kamienna sadzawka okolona ramą. Stałość płyty nagrobka ustępuje migotliwej tafli wody, gościnnej dla drobnych żyjątek i spragnionych ptaków. Co więcej, grób staje się w ten sposób przestrzenią, która żegnając jedno istnienie, robi miejsce dla innych.
W odróżnieniu jednak od historycznych realizacji sztuki sepulkralnej, w których woda odgrywa główną rolę – jak chociażby sadzawki lustrzane (będące częścią kompleksów tak wystawnych jak Tadź Mahal czy tak ekscentrycznych jak Mauzoleum Bema) – projekt Rusickiej nie zakłada obiektu, dla którego tafla wody miałaby być lustrem. W tym ujęciu, unikającym patosu i zaprojektowanej dramaturgii, sadzawka odbija to, co jest jej dane spoza jej ram – przyrodę, zarysy okolicznych nagrobków i wreszcie – wiszący nad nią wycinek nieba.
Grób dla mamy, widok pracy na wystawie Nagi Nerw, BWA Wrocław Główny, 2021, fot. Alicja Kielan
Grób dla mamy, widok pracy na wystawie Nagi Nerw, BWA Wrocław Główny, 2021, fot. Alicja Kielan